De fabrieksschoorsteen van de voormalige zuivelfabriek in Winsum (Frl.) is door STIF voorgedragen voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst. De formele monumentenbeschrijving is als volgt:
Monumentomschrijving:
- Oorspronkelijke Bouw: De schoorsteen, gebouwd in 1897, had een hoogte van 17 meter en een vierkante voet van waalsteen. Bovenop de voet lagen zeven lagen profielstenen, gevolgd door de schacht van handvorm radiaalstenen in grauwe kleur. Deze was versierd met een rechtsom draaiende spiraalvormige band van gele stenen en een vijftienlaagse band met siervormen halverwege.
- Aanpassingen: In 1936 werd de schoorsteen verhoogd tot ongeveer 23 meter, waarbij nieuwe rode radiaalstenen werden toegevoegd. De oorspronkelijke schoorsteen van 17 meter werd voor ongeveer 13 meter behouden. De nieuwe stenen werden vermoedelijk ook door Canoy-Herfkens geleverd.
- Unieke Versieringen: De schoorsteen heeft een zeldzame spiraalvormige getordeerde band van gele stenen, slechts vijf keer waargenomen in Nederland. Deze bijzondere band maakt de schoorsteen een uniek architectonisch element.
- Ouderdom en Zeldzaamheid: De schoorsteen, die in 2022 precies 125 jaar oud is, behoort tot de oudste nog bestaande fabrieksschoorstenen in Nederland. Met slechts 41 oudere schoorstenen in het land en de op een na oudste in Friesland, vertegenwoordigt deze schoorsteen een belangrijke historische periode van industriële ontwikkeling.
- Herinnering aan de Zuivelindustrie: De schoorsteen vormt een tastbare herinnering aan de bloeiende zuivelindustrie in Friesland en de geschiedenis van de zuivelfabriek Klimop. De fabriek speelde een cruciale rol in de melkproductie en -verwerking in de regio, wat van grote economische betekenis was voor Winsum en omgeving.
- Bijdrage van Liekele Miedema: Het gebruik van de fabriek door Liekele Miedema, die later de naam van zijn bedrijf op de schoorsteen schilderde, onderstreept de continuïteit van de locatie als een centrum voor agrarische productie en innovatie. Miedema’s invloed op de lokale economie en de voortzetting van zijn bedrijf onder de naam DeWulf versterken de cultuurhistorische waarde van de schoorsteen.
Oorspronkelijke functie: Schoorsteen
Huidige functie: landmark
Bouwja(a)r(en): 1897 – 1936
Architect: Jac. Timminga
Bouwstijl: —
Motivering: Zeldzaamheid, Functie, Architectonische kenmerken, Cultuurhistorisch belang
de fabrieksschoorsteen in Winsum krijgt de status van gemeentelijk monument.